Η ΠΡΟΣΦΑΤΗ υπ’ αριθ. 244/2017 ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΗΣ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑΣ ΤΟΥ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΙΣΦΟΡΑΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΩΝ (ΕΑΣ)
Το Ελεγκτικό Συνέδριο με την πρόσφατη υπ’ αριθ. 244/2017 απόφαση της Ολομέλειάς του έκρινε το θέμα της επιβληθείσας Εισφοράς Αλληλεγγύης Συνταξιούχων στους συνταξιούχους του Δημοσίου εν γένει. Στην κρίση της Ολομέλειας του Ανωτάτου Δικαστηρίου ήχθη σχετική αγωγή τέως δικαστικού λειτουργού (Αντιπροέδρου του Συμβουλίου της Επικρατείας) με τη διαδικασία της πρότυπης δίκης, διότι τέθηκε ζήτημα γενικότερου ενδιαφέροντος, που έχει συνέπειες για ευρύτερο κύκλο προσώπων (άρθρο 108Α «Πρότυπη δίκη – προδικαστικό ερώτημα» του Π.Δ. 1225/1981, όπως ισχύει μετά το Ν. 4055/2012).
Η Εισφορά Αλληλεγγύης Συνταξιούχων (ΕΑΣ) που αποδίδεται στο ΑΚΑΓΕ (Ασφαλιστικό Κεφάλαιο Αλληλεγγύης Γενεών, άρ. 149 Ν. 3655/2008) επιβλήθηκε από 01-08-2010, με τα άρθρα 38 του Ν. 3863/2010 και 11 του Ν. 3865/2010, επί των βασικών ακαθαρίστων μηνιαίων συντάξεων, με σκοπό την κάλυψη ελλειμμάτων των κλάδων κύριας σύνταξης των Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης. Η παρακράτηση ΕΑΣ προβλέφθηκε κλιμακωτά, σε ποσοστό 3% έως 10% επί των συντάξεων άνω των 1.400,01 Ευρώ. Με το άρθρο 44 παρ. 10 του Ν. 3986/2011, αναπροσαρμόστηκαν προς τα πάνω τα ποσοστά κρατήσεων ΕΑΣ, ενώ με την παράγραφο 11 του ιδίου άρθρου, επιβλήθηκε επιπλέον εισφορά ΕΑΣ, για συνταξιούχους που δεν έχουν συμπληρώσει το 60ο έτος ηλικίας (εξαιρούνται όσοι αποστρατεύθηκαν με πρωτοβουλία της Υπηρεσίας). Οι παρακρατήσεις υπολογίζονται στο συνολικό ποσό της σύνταξης, όπως διαμορφώνεται μετά την παρακράτηση ΕΑΣ. Ομοίως, στις παραγράφους 13 και 14 του άρθρου 2 του Ν. 4002/2011, προβλέπονται οι ίδιες ακριβώς αναπροσαρμογές στα ποσοστά κράτησης ΕΑΣ, και επιβολή επιπλέον εισφοράς ΕΑΣ, όπως θεσπίστηκαν με τις παρ. 10 και 11 άρθρου 44 Ν. 3986/2011 και με την ίδια έναρξη ισχύος (01-08-2011).
Συνοπτικά, σε όλες τις κύριες συντάξεις από 1.400 ευρώ και άνω παρακρατείται ποσοστό ως Εισφορά Αλληλεγγύης Συνταξιούχων που κυμαίνεται σε ποσοστά 3% (ήδη 6%) έως 14%. Αντίστοιχα, στις επικουρικές συντάξεις άνω των 300 ευρώ, παρακρατείται ποσοστό που κυμαίνεται μεταξύ 3% έως 10%.
Η Ολομέλεια του Ελεγκτικού Συνεδρίου δέχθηκε κατά πλειοψηφία (22 -9) ότι το Σύνταγμα υποδέχεται ως ιδιαίτερο θεσμό το ειδικό υπηρεσιακό και συνταξιοδοτικό καθεστώς των δημοσίων λειτουργών και υπαλλήλων. Ο δε φορέας παροχής της σύνταξης των δημοσίων υπαλλήλων, λειτουργών και στρατιωτικών και δη το Δημόσιο ή άλλος φορέας, που αναλαμβάνει την παροχή σύνταξης στους αποχωρούντες από την υπηρεσία δημοσίους λειτουργούς και υπαλλήλους και στρατιωτικούς δεν ενεργεί ως οργανισμός κοινωνικής ασφάλισης. Περαιτέρω, το Δικαστήριο συνήγαγε, από τη γραμματική διατύπωση της σχετικής διάταξης του Ν. 3863/2010, ότι το Δημόσιο, ως φορέας συνταξιοδότησης σαφώς διαστέλλεται από τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης (ΦΚΑ). Στο πλαίσιο αυτό, η ομοιόμορφη μεταχείριση των συνταξιούχων του Δημοσίου με τους κοινούς ασφαλισμένους των ΦΚΑ αντίκειται στην αρχή της ισότητας ενώπιον του νόμου και της ισότητας στα δημόσια βάρη, διότι, οι δημόσιοι λειτουργοί, υπάλληλοι και στρατιωτικοί όταν συνταξιοδοτούνται συνιστούν ιδιαίτερη κατηγορία που δεν μετέχει στους κινδύνους του κοινωνικοασφαλιστικού συστήματος υπό την ιδιότητα του ασφαλισμένου. Όπως διαπιστώνει το Δικαστήριο, και ο Ν. 3865/2010 που συνιστά τον ειδικό συνταξιοδοτικό νόμο για τους συνταξιούχους του Δημοσίου δεν συνοδεύεται από αναλογιστική μελέτη που να προβλέπει την διάθεση έστω μέρους των πόρων της ΕΑΣ στη χρηματοδότηση των συντάξεων του Δημοσίου. Έτσι, η επιβάρυνση των συνταξιούχων του Δημοσίου με το χρέος χρηματοδότησης των λοιπών Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης θίγει τις συνταγματικώς κατοχυρωμένες αρχές της ασφάλειας δικαίου, της προβλεψιμότητας και της προστατευομένης εμπιστοσύνης.
Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, οι διατάξεις των άρθρων 38 Ν. 3863/2010, 11 Ν. 3865/2010, καθ’ ο μέρος επιβλήθηκε με αυτές ΕΑΣ στις συντάξεις του Δημοσίου και οι ρυθμίσεις των άρθρων 44 παρ. 10 Ν. 3986/2011 και 2 παρ. 13 Ν. 4002/2011, καθ’ ο μέρος αυξήθηκε με αυτές το ύψος της επίμαχης εισφοράς για τους συνταξιούχους του Δημοσίου κρίθηκαν αντίθετες προς τις ρυθμίσεις των άρθρων 4 παρ. 1 και 5, 22 παρ. 5 και 25 παρ. 1 και 4 του Συντάγματος και τις από αυτά απορρέουσες αρχές.
Τέλος, ως προς το θέμα του χρόνου ισχύος, το ΕλΣυν απεφάνθη ότι οι συνέπειες της αντισυνταγματικότητας των επιμάχων διατάξεων θα επέλθουν μετά την δημοσίευση της σχετικής αποφάσεώς του (8 Φεβρουαρίου 2017), για όσους εκ των συνταξιούχων δεν είχαν ήδη προσφύγει, για τη διασφάλιση της δημοσιονομικής ισορροπίας. Ωστόσο, 5 εκ των 7 Αντιπροέδρων και 8 Σύμβουλοι διατύπωσαν την άποψη ότι συνιστά στέρηση του δικαιώματος δικαστικής προστασίας ο εκ προοιμίου αποκλεισμός την δυνατότητας ολόκληρων κατηγοριών προσώπων να επιδιώξουν τις αξιώσεις τους ενώπιον των Δικαστηρίων και ότι σε κάθε περίπτωση δεν ανατρέπεται η δημοσιονομική ισορροπία του Κράτους, δεδομένου ότι οι σχετικές αξιώσεις υπόκεινται στη σύντομη διετή παραγραφή.
Πρακτικά, θα σας πρότεινα να υποβάλλετε αιτήσεις προς το ΕΦΚΑ - ΓΛΚ, με τις οποίες θα ζητάτε να παύσει να παρακρατεί επί των συντάξεων που σας καταβάλει την Εισφορά Αλληλεγγύης Συνταξιούχων, όπου σκόπιμο θα ήταν να ζητάτε και την καταβολή των ποσών που έχουν ήδη παρακρατηθεί (διότι, όπως αναφέρω παραπάνω, υπάρχει ισχυρή μειοψηφία των Συμβούλων που υποστηρίζουν να μην αποκλείεται η αναδρομικότητα). Προς διευκόλυνση των κ.κ. Συναδέλφων, αλλά και κυρίως την αρτιότερη σύνταξη αυτών, έχω συντάξει σχετικό υπόδειγμα, το οποίο έχει αναρτηθεί στην ιστοσελίδα της Ε.Α.Α.Λ.Σ. Επιπλέον, όσοι δεν έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο, μπορούν να επικοινωνούν με το γραφείο μου, για την αποστολή τηλεομοιοτύπου (φαξ). Τέλος, σκόπιμη θα ήταν και η άσκηση αγωγών, κατά προτεραιότητα όσων είχαν ήδη υποβάλει αιτήσεις θεραπείας ή ενστάσεις στο ΓΛΚ, για τους οποίους δεν υπάρχει κώλυμα αναδρομικότητας.
Μάρτιος 2017,
Φαίη Τζώρα – Μωράκη
Δικηγόρος Παρ’ Αρείω Πάγω, ΜΔΕ ΕΚΠΑ – Τομέας Αστικού Δικαίου
Σόλωνος 73 & Ιπποκράτους, ΤΚ 106 79 Αθήνα
Τηλ.: 210 3606024, 3606039, Φαξ: 210 3606085 e-mail: faytzora@otenet.gr